Çocuk Diş Hekimliği

Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Nedir?

0 – 14 yaş arasındaki süt dişi ve karma dişlenme dönemindeki hastalarımızın tedavilerinin yapıldığı bölümdür. Pedodontist çocuk dişleri ile ilgili tedavileri ve koruyucu diş hekimliği uygulamalarını yapan; çocuk psikolojisi, büyüme ve gelişim konularında spesifik eğitim almış uzman diş hekimidir. Çocuk diş hekimleri, bebeklikten erişkin döneme kadar bir başka deyişle tüm daimi dişlerin sürdüğü döneme kadar olan süreçte dişlerde ve ağızda oluşan problemlerin çözülmesinde rol oynar.

Ağız, sindirim sisteminin başlangıç kısmıdır. Ağıza alınan tüm yiyecekler dişler aracılığı ile öğütülerek yutulur ve sindirime hazırlanan yiyecekler mideye gitmek üzere bir yolculuğa çıkar. Ağız ve dişler sindirime yardımcı olduğu için ağız ve diş sağlığı çok önemlidir. Ağızda oluşan koku ve birçok hastalığın genel sebebi diş çürükleridir. Ağız ve diş bakımına önem veren kişi gülümserken, konuşurken özgüven sahibi olur ve karşıdaki insana hoş bir görünüm sunmuş olur. Her bireyin sağlıklı diş ve ağız yapısına sahip olmak için 1 yaşından itibaren ilk diş ve ağız muayenesinin düzenli olarak yapılması gerekmektedir.

Biberon çürüğü erken çocukluk çağı çürüğü diye tabir edilen bir çürüktür.Çocukların biberon kullandığı yaş aralığında ortaya çıktığı için bu isim verilmektedir. Anne sütü tüketimi bu dönemde çürük yapabilir çünkü anne sütü de karbonhidrat içermektedir.Aynı zamanda çocuklar anne sütü sonrası katı gıdaya geçtiğinde de en az günde 2 defa mümkünse her yemekten sonra dişlerini fırçalamalıdır.

Süt dişleri önemlidir. Çene kemiklerinin sağlıklı bir şekilde yetişkin boyutlarına ulaşabilmesi esasında süt dişlerinin sağlıklı olmasına bağlıdır.Bir süt dişi çürük sebebiyle madde kaybına uğradıkça dişlerin çene kemiği üzerinde kapladığı alan da buna bağlı olarak azalır.Bu da zamanla çene kemiği içerisinde daha sonrasında çıkacak olan daimi dişlerin yerinin daralması anlamına gelir.Böylece çenede hacim kaybı oluşur  ve sonradan gelecek dişlerin çapraşık  gelişmesine sebep olabilir. O yüzden süt dişleri zamanında tedavi edilmelidir. Aynı zamanda çürük nihayetinde bir enfeksiyon hastalığıdır. Vücutta;nasıl bir enfeksiyon olduğunda tedavi edilmesi gerekiyorsa süt dişlerinin de tedavi edilmesi gerekir.Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar sadece ağız içinde değil bütün vücutta hastalıklara sebebiyet verebilir. Ayrıca süt dişlerindeki enfeksiyon; alttan gelecek olan daimi diş germlerine ulaşırsa daimi dişlerde de bozukluklara neden olabilir. Tedavi edilmeyen çürükler yeme içme sırasında ağrılara sebebiyet verebilir.Çocuklarda psikolojik gelişim devam ettiği için ağrıyan dişi olan bazı çocuklar yeme içmeyi bırakabilirler.Bunun önüne geçmek için çürüklerin muhakkak tedavi edilmesi gereklidir.

Süt dişleri daha çabuk çürüyebilir çünkü süt dişlerinin daimi dişlere kıyasla yapısal ve içeriksel bir takım farklılıkları vardır.Süt dişlerinde inorganik kısım yani mineraller daha az miktarda bulunduğu için çürümeye daha meyillilerdir. Süt dişleri aşınmalara ve kırılmaya karşı daha dayanaksızdır.Dolayısıyla bir diş kırığı olduğunda bu kırık ardından çürük getirebilir. Süt dişlerinde koruyucu mine tabakası daha incedir.Sinir yatağı daha geniştir dolayısıyla çürük ;daimi dişlere göre daha hızlı ilerleyebilir.

Dolgu Ne İçin Yapılır?

Diş dolgusu, çürük dişlerin temizlenip oluşan madde kaybını yerine koymak için yapılır. Çünkü çürük olan dişlerde çürüğe neden olan bakteriler çoğalıp, pulpaya kadar inebilir ya da komşu dişlere de atlayabilir. Bu nedenle de çürük olan ölü diş noktaları dişin sağlam olan noktalarından arındırılmalıdır. Süt dişleri daimi dişlerin yerlerini koruduğu için; erken sütü dişi kaybını önlemek oldukça önemlidir. Erken süt dişi kaybı dişlerde çapraşıklık ve çeşitli bozukluklara neden olabilir. Diş dolgusu kısaca şu şekilde yapılır, dolgu gereken dişler ve diş etleri lokal anestezi ile hissizleştirilir. Dişler çürüklerden ve ölü noktalardan arındırılmak için kavite açılır ve tüm hastalıklı, çürük noktalar yok edilir. Sinir uçlarına kadar olan noktalarda da kontroller yapılır ve temizlenir.

Kanal tedavisi, çürük, iltihap ya da travma gibi nedenlerle pulpası hasar görmüş dişleri kurtarmak için kullanılan ve diş kanalına uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi ile çürüme ya da iltihaba neden olan mikroorganizmalar ve enfekte haldeki diş pulpası özel aletler ile temizlenir ve diş tekrar fonksiyonel hale getirilir. Başarılı bir kanal tedavisi ile enfekte diş kurtarılır ve daha uzun yıllar kullanılması sağlanır. Kanal tedavisinde diş pulpasında bulunan iltihaplı damar ve sinir dokusu çıkarılarak yerine dolgu maddesi yerleştirilir. Bu işlem ile diş kökünde bulunan damar ve sinirlerin geçtiği kanal kapatılır. Kanal tedavisi yapılmış diş artık ağrıya duyarlı değildir.

Amputasyon Nedir?

Süt dişlerinde ileri seviyede çürük veya kırık varlığında enfekte olan dokuların ve bakterilerin temizlenip, yerine kalan sağlam dokuları iyileştirici ve koruyucu maddelerin yerleştirilmesidir. Kanal tedavisinden bir önceki aşama olarak tarif edilebilir. İşlem sonrası ilgili diş dolgu veya kaplamalar ile restore edilmektedir.

Fissür Sealantlar Zamanla Aşınır Mı?

Fissür sealantlar zamanla aşınabilirler ama bunların aşınması endişe verici bir durum değildir.Fissür dediğimiz çukurlar mikroskobik boyutta küçük oluklardır.Bu oluklara fissür örtücü uygulanarak dişin eski fonksiyonunun devam etmesini sağlar.Yani fissür sealantları yeniletmeye gerek yoktur.

Koruyucu uygulamalar çeşitli sınıflara ayrılırlar.Örneğin fissür örtücü koruyucu uygulamalardan birisidir.

• Fissür örtücü uygulamalarının belirli bir yaş aralığı vardır.
• Daimi dişler çıktıktan sonraki ilk 4 sene içerisinde fissür örtücü uygulanabilir.
• Flor uygulaması da koruyucu bir uygulamadır.Flor uygulaması için herhangi bir yaş sınırı yoktur.Çocuklara da yetişkinlere de flor uygulaması yapılabilmektedir.

Çocuklar İçin Nasıl Bir Diş Fırçası Seçilmelidir?

4 yaş altı çocuklarda sap ve fırça kısmı silikon olan diş fırçaları tercih edilmelidir çünkü bu fırçalar dişleri ve diş etlerini irrite etmeyecek özelliktedir.Daha sonrasında ince kıl fırçalara geçilebilir. 8-9 yaşına kadar diş fırçalaması esnasında ebebeynlerin  de çocuğun yanında olup çocuğun diş fırçalamasını kontrol etmesi gerekmektedir. Çocuklar için yumuşak kıllı fırçalardan orta seviyedeki kalınlıktaki fırçalara kadar seçim yapılabilir.

Bu çürükler hem süt dişlerini hem de gelecekteki daimi dişleri etkilemektedir çünkü süt dişlerindeki çürükler damar ve sinirlerin yoğun olduğu bölgelerde enfeksiyon yaratarak diş köklerinin sağlığını etkilemektedir.

Diş köklerindeki enfeksiyonlara apse denir ve süt dişlerindeki bu apseler daimi dişlere kıyasla çok hızlı bir şekilde dişin kaybıyla sonuçlanabilir.Diş kayıpları da  çene kemiğinin gelişimini etkileyerek daimi dişlerde problemlere yol açmaktadır.

Yer Tutucu Ağız İçine Yapıştırıldıktan Sonra Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yer tutucu ağıza yerleştirildikten sonraki 20 ila 30 dakika herhangi bir şeyin yenip içilmemesi gerekir.Su dahi tüketmemek gerekir çünkü dişle yer tutucunun yapışması için bir süreye ihtiyaç vardır.

Daha sonrasında fırçalamaya dikkat etmek gereklidir.Özellikle yer tutucu kısmı iyi fırçalanmalıdır.Eğer iyi fırçalanmazsa yer tutucuyla diş eti arasındaki 1-1.5 mm olan açıklık arasına gıda artıkları ve mikroorganizmalar birikir.Bu da diş ve diş eti enfeksiyonları oluşturabilir.

Yer tutucu süt dişinin erken kayıplarında uyguladığımız yöntemlerdir.Eğer bir süt dişi çekilmek zorunda kalındıysa daimi diş gelene kadar buradaki boşluğa yer tutucular konur. Buradaki boşluğu korumak gerekir çünkü daimi dişler zamanı geldiğinde yer tutucunun sağladığı boşluğu kullanarak büyürler.Eğer yer tutucu kullanılmazsa daimi dişlerde çapraşıklıklar veya gömüde kalma durumları oluşabilir.

Yer Tutucu Pahalı Bir Tedavi Mi?

Yer tutucu tedavisi  eğer uygulanmazsa bu ;daimi dişler cıktıktan sonra birçok probleme yol açabilir.Bu bozukluklar da yer tutucuya göre çok daha yüksek maliyetli ve yıllar sürebilen ortodontik tedaviler ile çözülür.Yer tutucu bu gibi komplikasyonları önlediği için son derece uygun fiyatlı bir işlem olarak sayılabilir.

Çürük oluşumunu önlemek mümkündür. Ancak bazen çok kolay olmayabilir çünkü çürükler multifaktöriyel sebeplere dayanır. En önemli 2 faktör şunlardır:diş fırçalama ve ağız hijyeni eksikliği ile beslenme alışkanlıklarıdır. Çok fazla karbonhidrat ağırlıklı gıda ile beslenildiğinde (tatlı,çikolata,asitli içecek vs.) çürük oluşumu kolaylaşır. Bunun dışında genetik faktörler,dişlerin yapısı,stres vs. gibi sebepler de dişlerde çürümeye sebep olabilir. Çürük oluşumunu önlemek mümkündür.Düzenli olarak diş fırçalama beslenme alışkanlığına sahip olmak çürük oluşumunu büyük ölçüde engelleyecektir.